බොහෝ ශ්‍රී ලාංකිකයන් කෘෂිකර්මාන්තය තම ප්‍රධාන ආදායම් මාර්ගය ලෙස විශ්වාස කරන අතර එය රටේ ආර්ථිකයට සැලකිය යුතු දායකත්වයක් සපයයි. තව ද කෘෂිකර්මාන්තයට නොවෙනස්ව පවතින ඉල්ලුමක් පවතී, ප්‍රධාන වශයෙන් ආහාර සුරක්ෂිතතාවයට එහි විශාල දායකත්වය හේතුවෙන් මෙම තත්ත්වය නිර්මාණය වී ඇත.
කෘෂිකර්මාන්තය ඕනෑම රටක ආර්ථිකයේ සංවර්ධනයට සැලකිය යුතු ලෙස දායක වන ප්‍රධාන අංශවලින් එකකි, ආර්ථික වර්ධනය වැඩි කිරීම, දරිද්‍රතාවය අඩු කිරීම, ග්‍රාමීය සංවර්ධනය ඇති කිරීම සහ පාරිසරික තිරසාරභාවය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සම්බන්ධ අනෙකුත් උප අංශ සමඟ අන්තර් ක්‍රියා කරයි. එබැවින්, කෘෂිකර්මාන්තයෙන් කෘෂි ව්‍යවසායකත්වය / Agripreneurship වෙත මාරුවීම ශ්‍රී ලාංකික කෘෂිකර්මාන්තය පුනර්ජීවනය කිරීමට සහ වඩාත් ආකර්ශනීය හා සාර්ථක ව්‍යාපාර නිර්මාණය කිරීමට ඉතා වැදගත් වේ.
තිරසාරභාවයට ඇති අභියෝග
ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශය දැන් එහි සංවර්ධනයට සහ තිරසාරභාවයට අහිතකර ලෙස බලපාන දුෂ්කරතා රැසකට මුහුණ දී සිටී. ප්‍රධාන අභියෝග අතරට ඵලදායිතා එකතැන පල්වීම, ඉහළ නිෂ්පාදන පිරිවැය, අලෙවිකරණ ගැටලු, ආහාර අනාරක්ෂිතභාවය, සම්පත් හායනය, සෞඛ්‍ය උපද්‍රව, දේශගුණික විපර්යාස අවිනිශ්චිතතාව, කෘෂිකාර්මික දරිද්‍රතාවය, අඩු නිෂ්පාදන විවිධත්වය සහ අඩු නවෝත්පාදනය ඇතුළත් වේ. කණගාටුවට කරුණක් නම්, කෘෂිකර්මාන්තය තරුණයින්ට, විශේෂයෙන් උගත් තරුණයින්ට, වැඩිවන අනුපාතයකින් අඩු ආකර්ශනීය වෙමින් පවතින අතර එය ගෝලීය ප්‍රවණතාවක් බවට පත්ව ඇති අතර එමඟින් ඔවුන් වඩාත් ගතික හා ආකර්ශනීය වෘත්තීය අවස්ථා සොයමින් සිටිති. කෘෂිකර්මාන්තයේ සැබෑ ප්‍රතිලාභ ලබා ගැනීම සඳහා නිසි ප්‍රතිකර්ම පියවර ගැනීමේ අවශ්‍යතාවය පෙන්නුම් කරමින් මෙම ගැටලු දිනෙන් දින සංකීර්ණ වී ඇත. කෙසේ වෙතත්, ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල ජීවන තත්ත්වයන් වැඩිදියුණු කිරීම සහ රටට ආහාර නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා කෘෂිකාර්මික අංශයට විශාල විභවයක් ඇති බව හඳුනාගෙන ඇති බැවින් ක්‍රමවේද දායකත්වය සැපයීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
සාම්ප්‍රදායිකව, කෘෂිකර්මාන්තය අවම තාක්ෂණික සහභාගීත්වයක් ඇති, සංවර්ධනය කෙරෙහි සීමිත ගතිකත්වයක් ඇති සහ අතීතය පුරා එකම මාවතක ගමන් කරන කුඩා පවුල් ගොවිපළවල් සමඟ ශක්තිමත් සම්බන්ධතාවයක් ඇති, ක්‍රියාවලීන් වෙනස් කිරීමට අඩු තල්ලුවක් ඇති කර්මාන්තයක් ලෙස හඳුනාගෙන ඇත. ලෝකයේ ආර්ථික ලිබරල්කරණය, කෘෂිකාර්මික වෙළඳපොළ සඳහා අඩු ආරක්ෂාවක් සහ සමාජය විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද විවේචනාත්මක දැක්මක් සමඟ ඒකාබද්ධව, මෙම ඉදිරිදර්ශනයට සැලකිය යුතු වෙනස්කම් ඇති කර ඇති අතර, වර්තමාන සන්දර්භය කෘෂි ව්‍යවසායකත්වය පිළිබඳව ඉදිරිපත් කර ඇති පිළිගැනීම සැලකිය යුතු ලෙස අභිබවා යාමට සමත් වේ.
ව්‍යවසායකත්වය යනු, තවමත් ප්‍රවේශ වී නොමැති නව අවස්ථාවන් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට ඉඩ සලසන අද්විතීය සම්පත් පැකේජයක් ලබා දීමෙන් ආර්ථික වටිනාකමක් නිර්මාණය කිරීම හා සම්බන්ධ ක්‍රියාවලියකි. කෘෂිකාර්මික ව්‍යවසායකත්වයට / Agripreneurship අදාළ තනි පූර්වාදර්ශ අර්ථ දැක්වීමක් නොමැති බව නිරීක්ෂණය වී ඇත. නමුත් එය ගොවියෙකුට වත්මන් ව්‍යාපාරයක දිගුවක් ලෙස හෝ නිමැවුම් සහ ලාභ වැඩි දියුණු කිරීම සහ වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා වෙනම ව්‍යාපාර උත්සාහයක් ලෙස ව්‍යුහගත කර ඇති නව අවස්ථා නිර්මාණය කිරීමට ඇති හැකියාව ලෙස අර්ථ දැක්විය හැකිය.
කෘෂි ව්‍යවසායකත්වය යනු කුමක්ද?
ව්‍යවසායකත්වය යනු, තවමත් ප්‍රවේශ වී නොමැති නව අවස්ථාවන් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට ඉඩ සලසන අද්විතීය සම්පත් පැකේජයක් ලබා දීමෙන් ආර්ථික වටිනාකමක් නිර්මාණය කිරීම හා සම්බන්ධ ක්‍රියාවලියකි. කෘෂිකාර්මික ව්‍යවසායකත්වයට / Agripreneurship අදාළ තනි පූර්වාදර්ශ අර්ථ දැක්වීමක් නොමැති බව නිරීක්ෂණය වී ඇත. නමුත් එය ගොවියෙකුට වත්මන් ව්‍යාපාරයක දිගුවක් ලෙස හෝ නිමැවුම් සහ ලාභ වැඩි දියුණු කිරීම සහ වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා වෙනම ව්‍යාපාර උත්සාහයක් ලෙස ව්‍යුහගත කර ඇති නව අවස්ථා නිර්මාණය කිරීමට ඇති හැකියාව ලෙස අර්ථ දැක්විය හැකිය.
Naminse and Zhuang (2018), ට අනුව, කෘෂි ව්‍යවසායකයෙකු (agri-entrepreneur) යනු කෘෂිකාර්මික අංශයේ, පූර්ණ කාලීන හෝ අර්ධ කාලීනව, ගොවිපළ ආශ්‍රිත ක්‍රියාකාරකම් (පාංශු වගාව, බෝග වර්ධනය සහ පශු සම්පත් පාලනය වැනි) සහ ගොවිපල ආශ්‍රිත නොවන ක්‍රියාකාරකම් (වෙළඳපොළ පර්යේෂණ සහ පාරිභෝගික සේවය වැනි) යන දෙකෙහිම සේවය කරන සහ ලාභ වැඩි කිරීම සඳහා නව උපාය මාර්ග ක්‍රියාත්මක කිරීමට උත්සාහ කරන පුද්ගලයෙකි. සිත්ගන්නා කරුණ නම්, ව්‍යවසායකත්වය සහ කෘෂිකර්මාන්තය නූතන ලෝකයේ ප්‍රසිද්ධ නමුත් කලාතුරකින් ඒකාබද්ධ වූ අදහස් දෙකක් වන අතර, ඒ සෑම එකක්ම ජාතියක ආර්ථික වටිනාකම්වලට දායක වන ආකාරය කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු කරයි. කෘෂිකර්මාන්තයේ ව්‍යවසායකත්වයට අදාළ ක්‍රියාකාරකම් ගණනාවක් තිබේ. එනම් කිරි නිෂ්පාදනය, එළුවන්, හාවුන්, මල් ඇති කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, ඉස්සන් ඇති කිරීම, බැටළුවන් ඇති කිරීම, එළවළු වගා කිරීම, තවාන් ගොවිතැන සහ ගොවිපළ වන වගාව (Pandey, 2013).
නව ලාභ – උත්සාහයන් දැරීම
ගොවිපළ පරිසරය තුළ සිදු කරනු ලබන ක්‍රියාකාරකම්, ගොවිපළ ව්‍යවසායකත්ව / farm entrepreneurship අංශයට සම්බන්ධ වන අතර, එය වත්මන් ගොවිපළ පාදක ව්‍යාපාර ඒකකයේ ඵලදායිතාව සහ කාර්ය සාධනය වැඩි දියුණු කිරීම අරමුණු කරයි. ගොවිපළෙන් පිටත අදහස යනු මෑත කාලීන අවස්ථා ඇතුළත් කිරීමෙන් කාර්ය සාධනය වැඩි දියුණු කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස ගොවිපළෙන් පිටත ක්‍රියාත්මක වන නව වාණිජ උත්සාහයන් ය. Beedell and Rehman (2000), ට අනුව, යුරෝපීය ගොවිතැන් අංශය සහ යුරෝපයේ කෘෂිකාර්මික ව්‍යවසායකත්වයේ තත්ත්වය අවධාරණය කරමින් යෝජනා කර ඇති ව්‍යවසායකත්වයේ ප්‍රාථමික නිර්වචන වන්නේ ගොවීන්ගේ ආකල්ප සහ එවැනි ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදීමට පෙළඹවීම පිළිබඳ දැනුම කෘෂිකාර්මික අංශයේ ව්‍යවසායකත්වයට සම්බන්ධ කළ යුතු බවට තර්ක කරන ඒවා ය. ව්‍යවසායකයෙකු සඳහා සත්‍යාපන නිර්ණායක ලෙස කුඩා ව්‍යාපාරයක් තිබීම පැහැදිලිව යෝජනා කළ නොහැකි බව හඳුනාගෙන ඇත.
කෙසේ වෙතත්, ඉලක්ක සපුරා ගැනීම සඳහා එය සමාගම සංවර්ධනය කිරීමේ අභිප්‍රාය සමඟ සම්බන්ධ කළ යුතු අතර, නායකත්ව සහ කළමනාකරණ කුසලතා වැඩි කළ යුතුය. Cheng සහ Liang යෝජනා කරන්නේ කෘෂිකාර්මික ව්‍යවසායකත්වයේ බලපෑම වැඩිහිටි ගොවීන්ට වඩා තරුණ ගොවීන්ට වැඩි බවයි. මෙයට ප්‍රධාන වශයෙන් හේතුව තරුණ ගොවීන්ට අත්හදා බැලීම් කිරීමට වැඩි කාලයක් ඇති අතර කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදනය සමතුලිත කිරීමට සහ ග්‍රාමීය ජීවිතය වැඩිදියුණු කිරීමට වැඩි නැඹුරුවක් ඇති බැවිනි. කෙසේ වෙතත්, පර්යේෂණවලින් පෙනී ගොස් ඇත්තේ තරුණ පරම්පරාව කෘෂිකාර්මික කර්මාන්තයට සාපේක්ෂව අඩු දායකත්වයක් ලබා දෙන බවත් කෘෂිකාර්මික අංශය හා සම්බන්ධ ජාතික ආදායම පහත වැටීම සහ මෙම පරම්පරාව අතර ධනාත්මක සම්බන්ධතාවයක් ඇති බවත්ය. අනෙක් අතට, ඇතැම් පර්යේෂණ අධ්‍යයනවලින් පෙනී ගොස් ඇත්තේ විශ්ව විද්‍යාලවල ව්‍යවසායකත්ව අධ්‍යාපනය ප්‍රවර්ධනය කිරීමෙන් තරුණයින්ගේ ව්‍යවසායකත්ව අභිප්‍රාය සම්පූර්ණයෙන්ම සපුරාලීමට නොහැකි බවත්, තරුණ ව්‍යවසායකයින්ට සහාය වීම සඳහා වැඩසටහන් දියත් කරන අතරතුර එවැනි ව්‍යාපාර සඳහා පවතින පරිපාලන බාධක ඉවත් කළ යුතු බවත්ය. ඒ අනුව රට තුළ ව්‍යවසායකත්වය ආශ්‍රිත අධ්‍යාපනය ප්‍රමුඛ අවශ්‍යතාවයක් බවට පත්ව ඇත.
අවදානම් ගැනීමට වඩා රජයේ අංශයේ රැකියා භාර ගැනීමට ව්‍යවසායකයින් දක්වන නැඹුරුව ප්‍රධාන මාතෘකාවකි. ශ්‍රී ලංකාවේ තරුණ ව්‍යවසායකයින් සඳහා, හොඳම විකල්ප වන්නේ ගොවිතැන් කටයුතුවල වාණිජ දිශානතිය වැඩි කිරීම, උසස් තත්ත්වයේ භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කිරීමෙන් කෘෂිකර්මාන්තය පිළිබඳ ඔවුන්ගේ සංජානනය වෙනස් කිරීම, වටිනාකම් දාමය වැඩිදියුණු කිරීම සහ අපනයන වෙළඳපොළ අපේක්ෂාවන් වැළඳ ගැනීමයි
අවදානම් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම
අවදානම් ගැනීමට වඩා රජයේ අංශයේ රැකියා භාර ගැනීමට ව්‍යවසායකයින් දක්වන නැඹුරුව ප්‍රධාන මාතෘකාවකි. ශ්‍රී ලංකාවේ තරුණ ව්‍යවසායකයින් සඳහා, හොඳම විකල්ප වන්නේ ගොවිතැන් කටයුතුවල වාණිජ දිශානතිය වැඩි කිරීම, උසස් තත්ත්වයේ භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කිරීමෙන් කෘෂිකර්මාන්තය පිළිබඳ ඔවුන්ගේ සංජානනය වෙනස් කිරීම, වටිනාකම් දාමය වැඩිදියුණු කිරීම සහ අපනයන වෙළඳපොළ අපේක්ෂාවන් වැළඳ ගැනීමයි. කෙසේ වෙතත්, කෘෂිකර්මාන්තය සාම්ප්‍රදායිකව පවතින අතර ප්‍රායෝගිකව සෑම ආකාරයකින්ම සාපේක්ෂව සුළු දායකත්වයක් සපයයි. ගතික වීමට නම් මෙම අංශය එහි සාම්ප්‍රදායික තත්ත්වයේ සිට වාණිජකරණය වූ තත්ත්වයට පරිවර්තනය කළ යුතු බව විශ්වාස කෙරේ. කෙසේ වෙතත්, කෘෂිව්‍යවසායකයින්ගේ කාර්ය සාධනය වැඩිදියුණු කිරීමේ හැකියාව වාණිජකරණයේ ප්‍රධාන නිර්ණායකයකි.
ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂි ව්‍යවසායකත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීම වැදගත් වන්නේ එය ගොවිපළ ආදායම් වැඩි කිරීම, රැකියා නිර්මාණය කිරීම සහ ආහාර මිල අඩු කිරීම මගින් දරිද්‍රතාවය අඩු කිරීමට උපකාරී වන බැවිනි. විශේෂයෙන් ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල සැකසුම් හා සැපයුම් ක්ෂේත්‍රයන්හි වැඩි රැකියා නිර්මාණය කිරීමෙන් රැකියා වැඩි කරන අතර, කෘෂි ව්‍යවසායකත්වය නාගරික හා ග්‍රාමීය ප්‍රදේශ අතර පරතරය අඩු කිරීමට උපකාර කරයි. නව ව්‍යාපාර සහ අගය එකතු කළ නිෂ්පාදන නිර්මාණය කිරීමෙන් ආර්ථික වර්ධනය ප්‍රවර්ධනය කිරීම, දේශීය ආහාර නිෂ්පාදනය තුළින් ආහාර සුරක්ෂිතතාව වැඩි දියුණු කිරීම යනාදි ප්‍රතිලාභ ද හිමිවේ.
කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාරවල නවෝත්පාදන ක්‍රියාකාරකම් දිරිමත් කිරීම ආර්ථික වර්ධනයට ධනාත්මක බලපෑමක් ඇති කරයි. මෙම ව්‍යාපාර ගතික හා අනුවර්තනය කළ හැකි ආකාරයකින් හසුරුවනු ලබන අතර, අඩු සංවිධානාත්මක හා නඩත්තු වියදම් ඇති අතර වෙළඳපල ඉල්ලුමට ඉක්මනින් ප්‍රතිචාර දැක්විය හැකිය. මෙම සාධක නිසා නව්‍ය අදහස් සංවර්ධනය කිරීම සහ ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාර ඵලදායී මෙවලමකි. නව භාණ්ඩ, සේවා සහ සංවර්ධන ක්‍රියාවලීන් සමඟ එක්ව නවෝත්පාදන ව්‍යාපාර ආකෘති අද සුහුරු ව්‍යාපාර / smart business පිටුපස ඇති ගාමක බලවේග වන අතර එමඟින් ව්‍යාපාර දේශීය හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් තරඟකාරීව සිටීමට උපකාරී වේ. විද්‍යාත්මක කෘෂිකර්මාන්තය / scientific agriculture සහ දක්ෂ කෘෂි කළමනාකරණ පද්ධති පිළිබඳව / competent agri management systems නොදන්නා සාම්ප්‍රදායික ගොවීන්ට ප්‍රමාද වූ මෝසම්, නියඟය, බෝග පාළුව, ව්‍යාජ බීජ සහ පොහොර හිඟය වැනි ගැටලු සමඟ කටයුතු කිරීමට නො හැකි වේ. කෘෂිකර්මාන්තයට යොදන ව්‍යවසායකත්වයේ කළමනාකරණ, තාක්ෂණික සහ නවෝත්පාදන හැකියාවන් ප්‍රයෝජනවත් ප්‍රතිඵල ලබා දිය හැකි අතර, හොඳින් පුහුණුව ලත් කෘෂි ව්‍යවසායකයෙකු එවැනි සියලු අධෛර්යමත් ගොවීන්ට ආදර්ශයක් විය හැකිය.
කෘෂිකර්මාන්තය වඩාත් ආකර්ශනීය හා ලාභදායී ව්‍යාපාරයක් බවට පත් කිරීම සඳහා කෘෂි ව්‍යාපාර අවශ්‍ය වේ. කෘෂිකාර්මික අංශයේ ව්‍යවසායකත්වයට විශාල ඉඩක් ඇති බවත්, මෙම විභවය සාක්ෂාත් කරගත හැක්කේ පස, බීජ, ජලය සහ වෙළඳපළ ඉල්ලුම ඇතුළු කෘෂිකාර්මික සම්පත් කාර්යක්ෂමව කළමනාකරණය කිරීමෙන් පමණක් බවත් පැහැදිලිය. අවදානම් ගැනීමේ හැකියාව සහ කෘෂිකර්මාන්තය පිළිබඳ නවතම තොරතුරු ඉගෙන ගැනීමට ඇති ආශාව ඇති පුද්ගලයෙකුට සාර්ථක කෘෂි ව්‍යාපාර හිමිකරුවෙකු විය හැකිය. සමාජයේ විශාල හා වඩාත් අවදානමට ලක්විය හැකි කොටස් සඳහා සෘජුවම රැකියා ලබා දී මුදල් උපයා ගැනීමට අමතරව, ජාතික ආදායම වැඩි කිරීමට කෘෂිකාර්මික අංශයට සැලකිය යුතු විභවයක් ඇත.
රජයේ වගකීම
ව්‍යවසායකත්වය යනු නායකත්වය සහ අනෙකුත් ගුණාංග තුළින් වර්ධනය කළ හැකි වැදගත් හැකියාවකි. කෙසේ වෙතත්, ව්‍යවසායක කුසලතා බහුතරයක් බාහිර සිදුවීම් මගින් ප්‍රේරණය වන බව සොයාගෙන ඇත. කෙසේ වෙතත්, ලොව පුරා ව්‍යවසායකයින්ගෙන් බහුතරයක් නිශ්චිත කර්මාන්තවලට සීමා වී ඇති අතර, කෘෂිකාර්මික අංශයේ ව්‍යවසායකත්ව ක්‍රියාකාරකම් කළමනාකරණය කිරීමට උනන්දුවක් දක්වන පුද්ගලයින් සංඛ්‍යාව සීමිතය. ලොව පුරා කෘෂිකර්මාන්ත සඳහා ව්‍යවසායකයින් සහ කළමනාකරණ ශ්‍රම බලකාය සංවර්ධනය කිරීම සඳහා කෘෂිකාර්මික ව්‍යවසාය වැඩසටහන් වැදගත් වේ. සංස්කෘතිය, අධ්‍යාපනය සහ ආර්ථිකයේ තත්ත්වය යන සියල්ලම කෘෂිකාර්මික ව්‍යවසායත්වයට විශාල බලපෑමක් ඇති කරයි.
එබැවින් රජයන්, ගොවීන් ව්‍යවසායකත්වයට පුහුණු කිරීමෙන් සහ ආහාර නිෂ්පාදකයින්ට තාක්ෂණික අවශ්‍යතා වඩා හොඳින් අවබෝධ කර ගැනීමට සහ ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතීන් සපුරාලීමට පුහුණු කිරීමෙන්, ප්‍රධාන වශයෙන් ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල කෘෂිකාර්මික අංශ ගොඩනැගීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ යුතුය. සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ආහාර සුරක්ෂිතතාව සහතික කිරීමේ පළමු පියවර වන්නේ අපනයන වෙළඳපොළවල ප්‍රමිතීන් සහ රෙගුලාසි වෙත ප්‍රවේශ වීමට සහ තේරුම් ගැනීමට හැකි වන පරිදි ගොවීන් දැනුවත් කිරීමයි. සම්මන්ත්‍රණ, ප්‍රායෝගික වැඩමුළු සහ ප්‍රකාශන හරහා පුහුණුව ලබා දිය හැකි අතර එමඟින් අපනයනකරුවන්ට වෙළඳාමට ඇති තාක්ෂණික බාධක පහසුවෙන් ජය ගැනීමට හැකි වේ.
මෙම ලිපිය හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව ගොවිකටයුතු පර්යේෂණ හා පුහුණුකිරීමේ ආයතනය / HARTI විසින් DevPro Guarantee Limited හි මූල්‍ය ප්‍රතිපාදන මත ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන ‘ක්ෂුද්‍ර, කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ කාන්තා ව්‍යවසායකයින් අතර ධාරිතාව ගොඩනැගීම සහ ජාලකරණය හරහා ව්‍යාපාරික අවස්ථා සහ කර්මාන්ත සම්බන්ධතා ප්‍රවර්ධනය කිරීම’ නම් වැඩසටහන මඟින් ‘ ලබා දෙන ලද ලිපියකි.
දිලිනි භාග්‍යා වීරසේකර – විමර්ශන නිලධාරිනී – HARTI / DevPro කාන්තා ව්‍යවසායක සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිය
ලේඛිකාව ශ්‍රී ලංකා සබරගමුව විශ්වවිද්‍යාලයේ කෘෂිකර්ම විද්‍යාව සහ කළමනාකරණය පිළිබඳ විද්‍යාවේදී (ගෞරව) උපාධිධාරිනියකි.
