“ඔබට කළ හැකි හොඳම ආයෝජනය, ඔබ තුළම ආයෝජනය කිරීමයි… ඔබ වැඩි වැඩියෙන් ඉගෙන ගන්නා තරමට, ඔබ වැඩිපුර උපයනු ඇත.” – වොරන් බෆට් / Warren Buffett
මූල්‍ය සාක්ෂරතාවය / Financial Literacy යනු අයවැයකරණය සහ ඉතිරිකිරීමේ සිට ණය කළමනාකරණය සහ විශ්‍රාම සැලසුම් කිරීම දක්වා විවිධ මූල්‍ය කුසලතා ඔබේ ග්‍රහණය තුළ ඵලදායී ලෙස භාවිතා කිරීමයි. එය ඔබට දැනුවත් තීරණ ගැනීමට / informed decisions අවශ්‍ය දැනුම ලබා දෙන අතර, එමඟින් වැඩි මූල්‍ය ස්ථාවරත්වයක්, අඩු ආතතියක් සහ උසස් ජීවන තත්ත්වයක් ලබා ගත හැකිය.
මූල්‍ය සාක්ෂරතාවය ඔබේ මූල්‍ය කටයුතු පාලනය කිරීමට සහ පැන නගින අභියෝග සහ අවස්ථාවන්ට මුහුණ දීමට ඔබට බලය ලබා දෙන අතර මූල්‍යමය සෞඛ්‍යය / financial health ළඟා කර ගැනීමේදී එය තීරණාත්මක අංගයකි.
මූල්‍ය සාක්ෂරතාවයේ ප්‍රධාන අංග
- අයවැයකරණය සහ වියදම් කළමනාකරණය / Budgeting And Expense Management
- ඉතිරි කිරීම සහ ආයෝජනය කිරීම / Saving And Investing
- ණය කළමනාකරණය / Debt Management
- විශ්‍රාම සැලසුම්කරණය / Retirement Planning
- රක්ෂණ සහ අවදානම් කළමනාකරණය / Insurance And Risk Management
අයවැයකරණය සහ වියදම් කළමනාකරණය / Budgeting And Expense Management
ඵලදායී අයවැයකරණය සඳහා ඔබේ මූල්‍ය ගලා ඒම් සහ මූල්‍ය ගලා යාම් (inflows and outflows) සම්බන්ධයෙන් පැහැදිලිව අවබෝධ කර ගැනීම, යථාර්ථවාදී ඉලක්ක තැබීම සහ වියදම් පුරුදු නිරීක්ෂණය කිරීම අවශ්‍ය වේ.
වියදම් කළමනාකරණය / Expense Management යනු අනවශ්‍ය වියදම් ඉවත් කර අත්‍යවශ්‍ය වියදම්වලට ප්‍රමුඛත්වය දීම සඳහා සවිඥානික තීරණ ගැනීමයි.
අයවැයකරණය සහ වියදම් කළමනාකරණය ප්‍රගුණ කිරීමෙන්, ඔබට ඔබේ ආදායමට අනුව ජීවත් විය හැකිය, ණය ගැනීමෙන් වැළකී සිටිය හැකි අතර අනාගත ඉලක්ක සඳහා ඉතිරි කළ හැකිය.
ඉතිරි කිරීම සහ ආයෝජනය කිරීම / Saving And Investing
ඉතිරි කිරීම යනු ඔබේ ආදායමෙන් කොටසක් අනාගත භාවිතය සඳහා වෙන් කිරීමයි, ආයෝජනය කිරීම යනු එම ඉතිරි කළ මුදල් ප්‍රතිලාභ ලබා දිය හැකි වත්කම් හෝ ව්‍යාපාරවලට යෙදවීමයි.
ඉතිරිකිරීම් ආරක්ෂාවක් සපයන අතර, ආයෝජනය ඔබේ මුදල් වර්ධනය වීමට ඉඩ සලසයි.
ණය කළමනාකරණය / Debt Management
මූල්‍ය සාක්ෂරතාවය යනු ඔබේ ණය ලකුණු පොලී අනුපාත කෙරෙහි ඇති කරන බලපෑම හඳුනා ගැනීම, ණය කොන්දේසි පිළිබඳව ඔබව හුරු කරවීම සහ ඒවා කාර්යක්ෂමව ගෙවීමට උපාය මාර්ගයක් නිර්මාණය කිරීමයි.
එය හොඳ ණය / good debt (ශිෂ්‍ය ණය වැනි, ඔබේ අනාගතයේ ආයෝජනයක් ලෙස දැකිය හැකිය) සහ නරක ණය bad debt (අලුත්ම iPhone සඳහා ක්‍රෙඩිට් කාඩ් වලින් ගෙවීම වැනි) අතර වෙනස හඳුනා ගැනීමට ද ඇතුළත් වේ.
විශ්‍රාම සැලසුම්කරණය / Retirement Planning
මූල්‍ය සාක්ෂරතාවයට විශ්‍රාම වැටුප් සැලසුම් සහ අනෙකුත් විශ්‍රාම ඉතුරුම් විකල්ප මෙන්ම සමාජ ආරක්ෂණය සහ ප්‍රතිලාභ ප්‍රමාද කිරීමෙන් මාසික ගෙවීම් වැඩි විය හැකි ආකාරය අවබෝධ කර ගැනීම ඇතුළත් වේ.
විස්තීර්ණ විශ්‍රාම සැලැස්මක් ඔබගේ අපේක්ෂිත ආයු කාලය, අපේක්ෂිත විශ්‍රාම ජීවන රටාව සහ විභව සෞඛ්‍ය වියදම් සලකා බලයි.
රක්ෂණ සහ අවදානම් කළමනාකරණය / Insurance And Risk Management
සෞඛ්‍ය, ජීවිත, වාහන සහ දේපළ රක්ෂණ වැනි විවිධ නිෂ්පාදන විවිධ අවදානම් වලට එරෙහිව ආරක්ෂාව සපයයි. ඔබේ විශේෂිත තත්ත්වයන් මත පදනම්ව ප්‍රමාණවත් ආවරණයක් සහතික කරන්න.
අනෙකුත් අවදානම් කළමනාකරණ උපාය මාර්ග අතරට හදිසි අරමුදලක් නිර්මාණය කිරීම සහ ඔබේ නිවස ගොඩනැගීම ඇතුළත් වේ.
මූල්‍ය නිෂ්පාදන සහ සංකල්ප අවබෝධ කර ගැනීම
සරල ඉතුරුම් ගිණුම්වල සිට සංකීර්ණ ව්‍යුත්පන්නයන් දක්වා විවිධ මූල්‍ය නිෂ්පාදන පිළිබඳ ඔබේ දැනුම ශක්තිමත් කරන්න. සංයුක්ත පොලී, උද්ධමනය සහ බදුකරණය වැනි මූලික සංකල්ප පිළිබඳව ද ඔබ යම් තරමකට හෝ දැනුවත් විය යුතුය.
මෙම දැනුම මඟින් ඔබට මූල්‍ය ක්ෂේත්‍රය තුළ සැරිසැරීමට හැකි වන අතර, ඔබේ ඉලක්ක සහ අවදානම් ඉවසීමට අනුකූලව දැනුවත් තීරණ ගත හැකිය.
ඔබේ මූල්‍ය සාක්ෂරතාවය වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා උපාය මාර්ග
- ස්වයං අධ්‍යයනය සහ මාර්ගගත සම්පත්
- බොහෝ මාර්ගගත වේදිකා, වෙබ් අඩවි සහ යෙදුම් මූල්‍ය අධ්‍යාපනයට අදාළ පාඨමාලා, ලිපි, නිබන්ධන සහ මෙවලම් පිරිනමයි.
- අයවැයකරණයේ මූලික කරුණු අවබෝධ කර ගැනීමේ සිට ආයෝජන උපාය මාර්ග ගැඹුරට කිමිදීම දක්වා, ඔබේ සුවපහසුව සහ අවශ්‍යතා මත පදනම්ව ඔබේ ඉගෙනීම වේගවත් කළ හැකිය. Podcasts, webinars, සහ video නිබන්ධන විවිධ ඉගෙනුම් විලාසයන්ට ගැලපෙන විවිධ ආකෘතීන් ඉදිරිපත් කරයි.
- කෙසේ වෙතත්, තොරතුරු මූලාශ්‍ර විශ්වසනීය සහ යාවත්කාලීන බව සහතික කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
විධිමත් අධ්‍යාපනය සහ දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් වෙත ප්‍රවේශ වීම
මූල්‍ය සාක්ෂරතාවයේ අත්තිවාරම බොහෝ විට ආරම්භ වන්නේ ව්‍යුහගත අධ්‍යාපනයෙනි. පාසල්, විද්‍යාල සහ විශ්ව විද්‍යාල මූලික මුදල් කළමනාකරණය, ආර්ථික විද්‍යාව සහ පුද්ගලික මූල්‍ය පාඨමාලා පිරිනමයි.
විධිමත් අධ්‍යාපනයෙන් ඔබ්බට, රජයන් හෝ මූල්‍ය ආයතන අඩු ආදායම්ලාභී පවුල් හෝ ජ්‍යෙෂ්ඨ පුරවැසියන් වැනි නිශ්චිත ජනවිකාස ඉලක්ක කරගත් දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් ආරම්භ කරයි.
වෘත්තීය උපදෙස් ලබා ගැනීම
මූල්‍ය උපදේශකයින්, සැලසුම්කරුවන් සහ උපදේශකයින් විශේෂඥතාව සහ අත්දැකීම් ගෙන එයි. ඔබේ මූල්‍ය තත්ත්වය, ඉලක්ක සහ අවදානම් ඉවසීම සැලකිල්ලට ගනිමින් ඔවුන්ට පුද්ගලාරෝපිත උපදෙස් ලබා දිය හැකිය.
විශ්‍රාම ගැනීම සැලසුම් කිරීම, කොටස් වෙළඳපොළේ ආයෝජනය කිරීම හෝ නිවසක් මිලදී ගැනීම වේවා, වෘත්තීය උපදේශකයින්ට සංකීර්ණ තීරණ ගැනීමට ඔබට උපකාර කළ හැකිය. එපමණක් නොව, මූල්‍ය භූ දර්ශන පරිණාමය වන විට, වෘත්තිකයන්ට යාවත්කාලීන අවබෝධයක් ලබා දිය හැකි අතර, ඔබ ඉදිරියෙන් සිටින බව සහතික කරයි.
ජාලකරණය සහ සම වයසේ මිතුරන්ගෙන් ඉගෙනීම
බෙදාගත් අත්දැකීම්වල අතිමහත් වටිනාකමක් ඇත. අවිධිමත් ලෙස හෝ ව්‍යුහගත කණ්ඩායම් හරහා සම වයසේ මිතුරන් සමඟ ජාලගත වීමෙන් නැවුම් මූල්‍ය කළමනාකරණ ඉදිරිදර්ශන ලබා දිය හැකිය. අන් අයගේ මූල්‍ය සාර්ථකත්වයන් සහ අභියෝග ගැන ඇසීමෙන් ප්‍රායෝගික අවබෝධයක් සහ පාඩම් ලබා දිය හැකිය.
එපමණක් නොව, සම වයසේ මිතුරන් සමඟ කරන සාකච්ඡා මඟින් ඔබට වෙනත් ආකාරයකින් හමු නොවූ නව මූල්‍ය මෙවලම්, නිෂ්පාදන හෝ උපාය මාර්ග වෙත ඔබව යොමු කළ හැකිය. මූල්‍ය ප්‍රවණතා සහ නිෂ්පාදන වේගයෙන් පරිණාමය වන ලෝකයක, ජාලයක් සමඟ සම්බන්ධව සිටීම මඟින් ඔබව යාවත්කාලීනව හා දැනුවත්ව තබා ගත හැකිය.
නිගමනය
මූල්‍ය සාක්ෂරතාවය අද ලෝකයේ අත්‍යවශ්‍ය කුසලතාවයකි. මූල්‍ය සෞඛ්‍යයට අමතරව, එය පුද්ගලයන් සවිබල ගන්වයි, ආතතිය අඩු කරයි සහ ආරක්ෂාව පිළිබඳ හැඟීමක් ඇති කරයි. එයට අයවැයකරණය, ඉතිරිකිරීම්, ආයෝජන, විශ්‍රාම සැලසුම් කිරීම, ණය සහ අවදානම් කළමනාකරණය සහ මූල්‍ය නිෂ්පාදන සහ සංකල්ප අවබෝධ කර ගැනීම ඇතුළත් වේ.
ස්වයං අධ්‍යයනය, විධිමත් අධ්‍යාපනය, වෘත්තීය උපදෙස් ලබා ගැනීම සහ සම වයසේ මිතුරන් සමඟ ජාලගත කිරීම තුළින් ඔබට ඔබේ මූල්‍ය සාක්ෂරතාවය වැඩිදියුණු කළ හැකිය.
මෙම ලිපිය හෙක්ටර් කොබ්බෑකඩුව ගොවිකටයුතු පර්යේෂණ හා පුහුණුකිරීමේ ආයතනය / HARTI විසින් DevPro Guarantee Limited හි මූල්‍ය ප්‍රතිපාදන මත ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන ‘ක්ෂුද්‍ර, කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ කාන්තා ව්‍යවසායකයින් අතර ධාරිතාව ගොඩනැගීම සහ ජාලකරණය හරහා ව්‍යාපාරික අවස්ථා සහ කර්මාන්ත සම්බන්ධතා ප්‍රවර්ධනය කිරීම’ නම් වැඩසටහන මඟින් ‘ ලබා දෙන ලද ලිපියකි.
https://www.forbes.com/sites/truetamplin/2023/09/21/financial-literacy–meaning-components-benefits
