කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, ඉන්දියාව උප මහාද්වීපය පුරා විශ්වාසදායක ආරක්ෂක සැපයුම්කරුවෙකු ලෙස සිය භූමිකාව නිරතුරුව පෙන්නුම් කර ඇත.
මාලදිවයිනේ ජල සහ සන්නද්ධ කණ්ඩායම් ප්‍රහාර, 2015 නේපාලයේ භූමිකම්පාව, බංග්ලාදේශයේ සුළි කුණාටු, භූතාන දේශසීමාවේ චීන ආක්‍රමණ හෝ ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දෙන ආර්ථික අභියෝග වැනි අර්බුදවලට ප්‍රතිචාර දැක්වීමේදී ඉන්දියාව නිරන්තරයෙන් ප්‍රමුඛතම ප්‍රතිචාරකයා ලෙස මතු වී තිබේ. එහි අසල්වැසි ජාතීන් විපත්තිවලට මුහුණ දී ඇත.
ඉන්දියාවේ මෙම නොසැලෙන සහයෝගය එහි ආසන්න අසල්වැසියන්ගේ විශ්වාසය දිනා ගත්තා පමණක් නොව විශ්වාසනීය හවුල්කරුවෙකු ලෙස එහි ස්ථාවරය ශක්තිමත් කර ඇත.
මෙම සන්දර්භය තුළ, ඉන්දියාවේ ශ්‍රී ලංකා මහ කොමසාරිස් මිලින්ද මොරගොඩ සමඟ මෑතකදී කරන ලද සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් ගැඹුරු වන සම්බන්ධතාවය පිළිබඳ ආලෝකය විහිදුවයි.
මොරගොඩ ප්‍රකාශ කළේ, “උපායමාර්ගික පිහිටීම සහ ඉන්දීය ප්‍රධාන භූමියට ආසන්නව පවතින හෙයින්, කොළඹ ආරක්‍ෂක අවශ්‍යතා ස්වභාවිකවම නවදිල්ලියේ ඇති කරුණු සමග සමපාත වේ. ඉන්දියානු සාගරයේ ඉන්දු පැසිෆික් උපාය මාර්ගික රාමුව තුළ ‘නැංගුරම’ ලෙස අපගේ දූපත් ජාතිය ඉන්දියාව සැලකීමට හේතුව මෙම පෙළගැස්මයි.
පෙර මාසය තුළ, ශ්‍රී ලංකා අග්‍රාමාත්‍යවරයාගේ සංචාරය, දිවයිනේ උතුරු ප්‍රදේශ සහ දකුණු ඉන්දියාව අතර ගුවන් සහ මුහුදු සම්බන්ධතා වැඩිදියුණු කිරීමේ වැදගත්කම ඉස්මතු කරමින් ඉන්දියාව කෙරෙහි ඔහුගේ විශ්වාසය අවධාරණය කළේය.
ඉන්දීය අග්‍රාමාත්‍ය නරේන්ද්‍ර මෝදි සමඟ සහයෝගීතාවයකින් යුතුව, ඔහු ඉන්දියාවේ ආරක්ෂක ගැටළු සමනය කරමින් බහු-මාන ද්විපාර්ශ්වික සබඳතා ශක්තිමත් කිරීමට ඇති කැපවීම ද තහවුරු කළේය. මෙම සංචාරය දිග හැරුණේ දිවයිනේ රට තුළ පවතින ආර්ථික අවුල් සහගත පසුබිමක ය.
ශ‍්‍රී ලංකාවේ වත්මන් විදේශ ණය ප‍්‍රමාණය ඩොලර් බිලියන 41.5ක් දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත්තේ හදිසි අවශ්‍යතාව විශාල කරමිනි. ‘අසල්වැසි ප්‍රථම’ ප්‍රතිපත්තියට සිය ස්ථීර කැපවීම පෙන්නුම් කරමින්, ඉන්දියාව, කඩිනම් පිළිතුරක් ලෙස, 2022 වසරේ සිට, විවිධ ණය මාර්ග සහ මුදල් ආධාර හරහා පහසුකම් සලසා ඇති, ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 1ක් ඇතුළුව, දළ වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 4ක සම්පූර්ණ සහයෝගයක් ලබා දී ඇත.
මෙම සාමූහික ප්‍රයත්නය අවධානයට ලක් නොවූ අතර, “නව දිල්ලිය විසින් සපයන ලද තරම් පුළුල් ආධාර වෙනත් කිසිදු ජාතියක් කොළඹට ලබා දී නොමැති” බව සඳහන් කරමින්, ඔවුන්ගේ කෘතඥතාව පළ කළ ප්‍රමුඛ ශ්‍රී ලාංකික ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින්ගේ ප්‍රශංසාව දිනා ගත්තේය.
සංවර්ධන සහයෝගීතාව
නිරන්තර ඉහළ මට්ටමේ හුවමාරු කිරීම් සහ නිර්මාණාත්මක සංවාද හරහා ජාතීන් දෙක අතර ශක්තිමත් සංවර්ධන හවුල්කාරිත්වයක් සහ ගැඹුරු අන්‍යෝන්‍ය අවබෝධයක් මතු වී ඇත.
ඉන්දියාවට සාපේක්ෂව එහි කුඩා ප්‍රමාණය සහ සීමිත සම්පත් තිබියදීත්, ශ්‍රී ලංකාව නිදහස ලැබූ දා සිට වේගවත් ආර්ථික ප්‍රගතියක් සඳහා අභිලාෂකාමී අපේක්ෂාවන් තබා ඇත. ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් සැලකිය යුතු යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනයට පහසුකම් සැලසීම සඳහා ඉන්දියාව තීරණාත්මක ප්‍රදානයන් දීර්ඝ කර ඇත.
කාලයාගේ ඇවෑමෙන් එකතු වෙමින්, ඉන්දියාව ශ්‍රී ලංකාවට ලබා දෙන ප්‍රදානයන් දැන් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 3.5 ඉක්මවා ඇත, මූලික වශයෙන් ප්‍රජා-නැඹුරු මුල පිරීම් රාශියකට යොමු කර ඇත. සැලකිය යුතු ව්‍යාපෘති අතරට ඉන්දියානු නිවාස ප්‍රයත්න, හදිසි ගිලන්රථ සේවා පිහිටුවීම, රෝහල් සහ අධ්‍යාපන ආයතන ඉදිකිරීම මෙන්ම පානීය ජල සැපයුම සහ සනීපාරක්ෂක පහසුකම් වැනි අත්‍යවශ්‍ය ප්‍රජා සංවර්ධන යටිතල පහසුකම් ඇතුළත් වේ.
2021 ජූලි වන විට, අධ්‍යාපන ආයතන, උෂ්ණත්වය පාලනය කරන ලද ගබඩා, සංක්‍රමණ නවාතැන් සහ සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථාන ඇතුළත්, විවිධ අංශ ගණනාවක් පුරා ක්‍රියාත්මක වන ප්‍රදාන ව්‍යාපෘති 20කට අධික ප්‍රමාණයක ආකර්ෂණීය ලැයිස්තුවක් විහිදේ.
ප්‍රදාන හරහා ආධාර කරන සංවර්ධන මුලපිරීම් වලට අමතරව, ණය සහන යෝජනා ක්‍රම යටතේ ව්‍යාපෘති රාශියක් ආරම්භ කර ඇත.
පෙර වසර 15 තුළ, 2021 ජූලි දක්වා විහිදෙන, ඉන්දියාවේ අපනයන-ආනයන බැංකුව ශ්‍රී ලංකාව පුරා විවිධ ව්‍යාපෘති ප්‍රවර්ධනය කිරීමේ අරමුණින් ණය සහනයන් 11ක් දීර්ඝ කළේය. මේවා දුම්රිය මාර්ග, මහාමාර්ග, ආරක්ෂක සහ සූර්ය බලශක්තිය වැනි තීරණාත්මක අංශ ඇතුළත් වේ.
ශ්‍රී ලංකා ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ මෑත සංචාරයේදී, කොළඹ සහ නවදිල්ලිය යන දෙරටේම ද්වීපාර්ශ්වික සබඳතාවල ප්‍රධාන ඉදිරි ගමනක් සනිටුහන් කරමින් සමුද්‍රීය, ගුවන් සහ බලශක්ති සබඳතා වැඩිදියුණු කිරීමට එකඟ විය.
විශේෂයෙන්ම 2030 වන විට එහි බලශක්තියෙන් 70%ක් පුනර්ජනනීය ප්‍රභවයන්ගෙන් ලබා ගැනීමේ අභිලාෂකාමී ඉලක්කය සපුරා ගැනීම සඳහා විශේෂයෙන්ම ධාරිතා ගොඩනැගීමේ ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රයත්නයන් සඳහා ඉන්දියාව සිය නොසැලෙන සහය ලබා දෙන බවට ප්‍රතිඥා දී ඇත.
තවද, අඛණ්ඩ සහ ශක්තිමත් බලශක්ති සැපයුමක් සහතික කිරීමේ සාමූහික ප්‍රයත්නයක දී, දෙරට සම්බන්ධ කරමින් ඉහළ ධාරිතාවකින් යුත් විදුලි ජාල අන්තර් සම්බන්ධතාවයක් ස්ථාපිත කිරීමට ඉන්දියාව සිය කැපවීම යලි තහවුරු කර ඇත.
මෙම මුලපිරීම ඉන්දියාව සහ ශ්‍රී ලංකාව අතර බාධාවකින් තොරව බලශක්ති හුවමාරුවකට පහසුකම් සැලසීමට පමණක් නොව, සැලකිය යුතු පුනර්ජනනීය බලශක්ති ධාරිතාවක් ඇති නේපාලය සහ භූතානය වැනි අනෙකුත් සාර්ක් රටවල් ආවරණය කරමින් ද්වි-දිශානුගත විදුලි වෙළඳාම සඳහා මාර්ගයක් සැකසීමේ පොරොන්දුව දරයි.
ආර්ථික සහ වාණිජ හවුල්කාරිත්වය
ඉන්දියාව ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රමුඛතම වෙළඳ හවුල්කරුවා ලෙස පෙනී සිටින අතර, භාණ්ඩ හා සේවාවල ගතික හුවමාරුව මගින් පදනම් වූ හවුල්කාරිත්වයකි.
2021 දී, ජාතීන් දෙක අතර මුළු වෙළඳ භාණ්ඩ වෙළඳාම ඩොලර් බිලියන 5.45 ක කැපී පෙනෙන අගයකට ළඟා වූ අතර, එය 2020 දී වාර්තා වූ ඩොලර් බිලියන 3.6 සිට සැලකිය යුතු වැඩි වීමකි.සැලකිය යුතු 48% ක් පැන නගී.
මෙම වෙළඳ සබඳතාව පෝෂණය කිරීම සඳහා කේන්ද්‍රීය වූයේ ඉන්දියානු-ශ්‍රී ලංකා නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුම, 2000 දී අත්සන් කරන ලද තීරණාත්මක ගිවිසුමක් වන අතර එය වෙළඳ ව්‍යාප්තිය පෝෂණය කිරීමේ ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කර ඇත.
2023 ජූලි මාසයේදී, ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාගේ නවදිල්ලි සංචාරයේදී, දෙරට අතර ආර්ථික සහයෝගීතාව ශක්තිමත් කිරීම සඳහා නව කැපවීමක් කරන ලදී. මෙම කැපවීම අන්‍යෝන්‍ය ආයෝජන සඳහා පහසුකම් සැලසීම ඇතුළු බහුවිධ මුලපිරීම් ඇතුළත් වේ.
ප්‍රතිපත්ති අනුකූලතාව, ව්‍යාපාරික හිතකාමී පරිසරයන් ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ ආයෝජකයින්ට සාධාරණ ලෙස සැලකීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින්, ආර්ථික වර්ධනයට හිතකර වාතාවරණයක් පෝෂණය කිරීමට ජාතීන් දෙකම අපේක්ෂා කරයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින ආර්ථික අභියෝග මධ්‍යයේ, ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳාම ශක්තිමත් කිරීම සඳහා තීරණාත්මක පියවරක් ගෙන ඇත – ඉන්දියානු රුපියල (INR) වෙළඳ පියවීම් සඳහා මුදල් ලෙස නම් කිරීමේ අන්‍යෝන්‍ය තීරණය.
මීට අමතරව, රටවල් දෙකම UPI මත පදනම් වූ ඩිජිටල් ගෙවීම් යාන්ත්‍රණ ක්‍රියාත්මක කිරීම වැලඳගෙන ඇති අතර, එය ව්‍යාපාරවලට සහ පුද්ගලයන්ට එකසේ ප්‍රතිලාභ ලබා දෙමින් විවිධ අංශ හරහා වෙළඳ අන්තර්ක්‍රියා විස්තාරණය කිරීමට සූදානමින් සිටී.
මෙම ඉදිරි දැක්ම ප්‍රවේශය ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරක ක්‍ෂේත්‍රය උත්තේජනය කිරීමටත්, ඉන්දියානු සංචාරකයින් සඳහා එහි ආකර්ෂණය වැඩි කිරීමටත් අපේක්ෂා කෙරේ. ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන වාර්ෂික සංචාරක ප්‍රවාහයෙන් 17% කට වැඩි ප්‍රමාණයකට ඉන්දියාව දැනටමත් දායක වීම කැපී පෙනේ.
ප්‍රමුඛතම වෙළඳ සහකරු ලෙස එහි තත්ත්වයෙන් ඔබ්බට, ඉන්දියාව ශ්‍රී ලංකාව තුළ සෘජු විදේශ ආයෝජන ගලා ඒම සඳහා සැලකිය යුතු දායකත්වයක් සපයන්නෙකු ලෙස ඉස්මතු වේ. ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් තහවුරු කරන ලද පරිදි, 2021 දී ඩොලර් මිලියන 142 ක ආකර්ෂණීය මුදලක් අවසන් කරමින්, එෆ්ඩීඅයි හි ප්‍රමුඛතම මූලාශ්‍රය ලෙස ඉන්දියාව ඉහළම ස්ථානයට හිමිකම් කීවේය.
මෙම ආයෝජන ප්‍රධාන වශයෙන් සංචාරක හා ආගන්තුක සත්කාර, දේපළ වෙළඳාම්, විදුලි සංදේශ, සේවා සහ ඛනිජ තෙල් සිල්ලර වෙළඳාම වැනි ක්ෂේත්‍ර වෙත ගලා ගොස් ඇති අතර එය අසල්වැසියන්ගේ සමාජ-ආර්ථික ප්‍රගතිය සඳහා ඉන්දියාවේ කල්පවත්නා කැපවීම සනිටුහන් කරයි.
ඓතිහාසික සන්දර්භය
අතීතයේ සිටම, ශ්‍රී ලංකාව එහි සංස්කෘතික බැඳීම, උපාය මාර්ගික භූගෝලීය පිහිටීම සහ සමුද්‍ර සම්පත් බෙදාහදා ගැනීම හේතුවෙන් ඉන්දියාවේ කලාපීය ප්‍රතිපත්තිය තුළ සුවිශේෂී ස්ථානයක් හිමි කරගෙන ඇත.
දකුණු ඉන්දීය ප්‍රාන්ත වන තමිල්නාඩු සහ කේරළ ප්‍රාන්තවලට ඔවුන්ගේ සම්භවය හඹා යන ඉන්දීය දෙමළ ජාතිකයන්ගෙන් ආසන්න වශයෙන් සියයට 4.12ක් ශ්‍රී ලංකාවේ සිටීම, මෙම සංස්කෘතික අන්තර් සම්බන්ධතාවය තවදුරටත් අවධාරනය කරයි. මෙම සංස්කෘතික බැඳීම්වලින් ඔබ්බට බුදුදහම ජාතීන් දෙක අතර ශක්තිමත් බැඳීමක් ඇති කරමින් එක්සත් කිරීමේ කාර්යභාරයක් ඉටු කර ඇත.
දේශපාලන පෙරමුණේ දී, ඉන්දියාව බහු පක්ෂ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සහ සර්ව සම්පූර්ණ සමාජයක් ස්ථාපිත කිරීම සඳහා නිරන්තරයෙන් පෙනී සිටී.
1940 දශකයේ යටත් විජිත විරෝධී ව්‍යාපාරයේ දී ඉන්දීය ජාතික ව්‍යාපාරයේ නායකයෝ ශ්‍රී ලංකාවේ නිදහස සඳහා වූ අරගලයට මුළු හදවතින්ම සහාය දුන්හ. පශ්චාත් නිදහස් යුගයේ දී, ඉන්දියාව ශ්‍රී ලංකාවේ වාර්ගික ආතතීන් විසඳීමට පහසුකම් සැලසීමට ක්‍රියාකාරීව නිරත වූ අතර එය 2009 දී අවසන් විය.
කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ වයඹ දිග ප්‍රදේශයේ වෙසෙන සුළු ජාතීන්ගෙන් බොහෝ ගැටලු නොවිසඳී පවතී. පවතින ව්‍යවස්ථාවට සංශෝධන ඉදිරිපත් කරමින් පුළුල් යෝජනාවක් ඉලක්ක කර ගනිමින් මෙම ගැටලු විසඳීමට ඉන්දියාව යෝජනා කර ඇත.
මිනිසුන් අතර සම්බන්ධතාවය
ජාතීන් දෙක අතර මිනිසුන්ගෙන් මිනිසුන්ට අන්තර්ක්‍රියා මුල් බැස ඇත්තේ හවුල් වාර්ගික, සංස්කෘතික සහ භාෂාමය බැඳීම් තුළ ය. සැලකිය යුතු කරුණක් නම්, පොදුත්වයේ පටියට බුදුදහමේ අධ්‍යාත්මික නූල් ඇතුළත් වන අතර එය ජනතාව අතර සැලකිය යුතු පාලමක් ලෙස මතු වී තිබේ.
2020 සැප්තැම්බරයේදී මෙම සම්බන්ධතාවයේ නිදර්ශනාත්මක අවස්ථාවක් ක්‍රියාත්මක වූ අතර, අගමැති මෝදි, අතථ්‍ය ද්විපාර්ශ්වික රැස්වීමකදී, ජාතීන් දෙක අතර බෞද්ධ බැඳීම් ශක්තිමත් කිරීම සහ ඉදිරියට ගෙන යාම සඳහා කැප වූ සැලකිය යුතු ඩොලර් මිලියන 15 ක ප්‍රදානයක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය.
සංස්කෘතික සබඳතා ශක්තිමත් කිරීමේ ප්‍රශංසනීය උත්සාහයක් ලෙස, දෙරටේ අග්‍රාමාත්‍යවරුන් අතර මෑතකාලීන සහයෝගීතා ප්‍රයත්නයන් හැඩගැසී ඇත.
ඉන්දියාවේ බෞද්ධ චාරිකාව සහ ජාතීන් දෙක තුළම රාමායණ මංපෙත් පිළිබඳ දැනුවත්භාවය ඉහළ නැංවීමට සහ ප්‍රචලිත කිරීමට අන්‍යෝන්‍ය කැපවීමක් කර ඇත. මෙම පියවර සංචාරක ව්‍යාපාරය නංවාලීමට උත්සාහ කරන අතරම සංස්කෘතික අංශ පිළිබඳ ගැඹුරු පර්යේෂණ පෝෂණය කරයි.
ශිෂ්‍යත්ව යනු ඉන්දියාවේ තවදුරටත් ප්‍රබෝධමත් කරන මිනිසුන් අතර සබඳතාවල මූලික ගලකි. ශ්‍රී ලාංකික සිසුන් සඳහා වාර්ෂිකව ශිෂ්‍යත්ව 710කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ලබා දෙයි.
මෙයට අනුපූරකව, ඉන්දියානු තාක්ෂණික සහ ආර්ථික සහයෝගිතා වැඩසටහන මඟින් සෑම වසරකම ශ්‍රී ලංකාවේ විවිධ අමාත්‍යාංශවල නිලධාරීන් සඳහා පූර්ණ අරමුදල් සහිත ස්ථාන 402ක් ලබා දේ. සැලකිය යුතු වර්ධනයක් තුළ, 2023 ජූලි මාසයේදී, ජාතියේ නිශ්චිත අවශ්‍යතා සහ ප්‍රමුඛතා සපුරාලීම සඳහා සකස් කරන ලද නව උසස් අධ්‍යාපන සහ කුසලතා සංවර්ධන මණ්ඩප ශ්‍රී ලංකාව තුළ පිහිටුවීමට ඉන්දියාව සිය කැමැත්ත ප්‍රකාශ කර ඇත.
නිගමනය
භූ-මූලෝපායික සහ සංස්කෘතික දෘෂ්ටිකෝණයකින් බලන කල, ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියාවේ ‘අසල්වැසි ප්‍රථම’ රාමුව තුළ ප්‍රධාන ස්ථානයක් ගනී. ඉන්දු-පැසිෆික් උපායමාර්ගය තුළ ඉන්දියාව ප්‍රමුඛ ක්‍රීඩකයෙකු ලෙස නැගී සිටීමත් සමඟ මෙම වැදගත්කම වැඩි වී ඇත.
පුළුල් ඉන්දියානු සාගර කලාපය කෙරෙහි චීනය දක්වන උනන්දුව වර්ධනය වීම විශේෂයෙන් සැලකිය යුතු කරුණකි.