එක්සත් රාජධානියේ තෙල් සඳහා වන මිණුම් ලකුණ වන ‘බ්‍රෙන්ට්‘ (Brent Crude – the UK benchmark for oil) බොරතෙල් බැරලයක මිල ඩොලර් 20ට වඩා පහත වැටී ඇති අතර එය 2002 සිට මේ දක්වා පහළම මට්ටමයි. එක්සත් ජනපද තෙල් සඳහා මිණුම් ලකුණ වන ‘බටහිර ටෙක්සාස් අතරමැදි (West Texas Intermediate (WTI), the benchmark for US oil) බැරලයක ඍණාත්මක මිල ගණන් වාර්තා වීමෙන් 20% ක පසුබෑමකට ලක්ව ඇත.
පසුගිය සඳුදා ඍණාත්මක තෙල් මිල “විකාරයක්” බව එක් වෙළඳපොළ විශේෂඥයෙක් පැසුවේය.
එක් අවස්ථාවකදී බැරලයක මිල ඩොලර් 37ක් දක්වා පහත වැටුණු එක්සත් ජනපද තෙල් මිල වෙළඳ කාලසීමාවක් මගින් නිෂ්පාදනය කරන ලද අතර දැන් එය ධනාත්මක අගයක් කරා ආපසු පැමිණ තිබේ.
“ඊයේ මිල ක්‍රියාකාරිත්වය අනාගත වෙළඳාමේ විචක්ෂණශීලී බවක් හෝ සුවිශේෂත්වයක් ලෙස වටහාගෙන තිබේ” යැයි ෆිදෙල්ටි ඉන්ටර්නැෂනල් හි විශ්ලේෂක ජේම්ස් ට්රැෆර්ඩ් (James Trafford of Fidelity International) පැවසීය.
පෙර නොවූ විරූ මිල චලනය ආසන්න කාලීන ඉල්ලුම ඉතා දුර්වල බව ඔහු කියයි.
Covid-19 අගුළු දැමීමේ පියවර හේතුවෙන් ඇති වූ ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් අඩුවීම හේතුවෙන් අධික සැපයුම හා ගෝලීය ඉල්ලුම පහත වැටීම හේතුවෙන් තෙල් මිල තියුනු ලෙස දුර්වල වී ඇත.
“නමුත් එය ව්‍යසනකාරී නැහැ. ඍණාත්මක තෙල් මිල නව සාමාන්‍යයක් ලෙස අප දකින්නේ නැහැ‘ ජේම්ස් ට්රැෆර්ඩ් පැවසීය.
කොරෝනා වෛරසය හේතුවෙන් ලොවපුරා රටවල් අගුළු දැමීමේ පියවර හේතුවෙන් ඇති වූ ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් අඩුවීම හේතුවෙන් අධික සැපයුම හා ගෝලීය ඉල්ලුම පහත වැටීම හේතුවෙන් තෙල් මිල තියුණු ලෙස අඩු වී ඇත.
සිදුවුයේ කුමක් ද?
අප වාර්තා කරන තෙල්වල මිල ඇත්ත වශයෙන්ම අනාගත තෙල් මිල වේ. අනාගතය යනු භෞතික භාණ්ඩ පසු දිනකදී ලබා දීම සඳහා වන ගිවිසුම් වේ. ඉතින් අපි තෙල් මිල දෙස බලන විට ඇත්ත වශයෙන්ම අපට පෙනෙන්නේ ඉදිරි මාස සඳහා වෙළඳපල මිලයි.
භාරදීමේ දිනය ළඟා වෙත්ම, මෙම කොන්ත්‍රාත්තු පසු කාලයට පෙරළා දැමිය යුතුය. එක්සත් ජනපද තෙල් සඳහා මිණුම් ලකුණ වන බටහිර ටෙක්සාස් අතරමැදි (ඩබ්ලිව්ටීඅයි) බැරලයක මිල සඳුදා ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වතාවට ඍණාත්මක භූමියකට වැටුණි. නමුත් එය සම්බන්ධ වන්නේ කල් ඉකුත්වීමට ආසන්නව තිබූ මැයි කොන්ත්‍රාත්තුවට පමණි.
කොන්ත්රාත්තුව දරණ වෙළෙන්දන්ට ගැනුම්කරුවන් සොයා ගැනීමට නොහැකි විය, මන්ද බෙදා හැරීමේ හැකියාව ඇති කිසිවෙකුට එය අවශ්‍ය නොවන බැවිනි.
“තෙල් ගබඩා කිරීමට තැනක් නැති නිසා ලබන මාසයේ තෙල් බෙදා හැරීමට කිසිවෙකුට අවශ්‍ය නැත. එබැවින් මිල බිංදුවට වඩා පහත වැටුණි” යැයි කිලික් සහ සමාගමේ සහකාර ආයෝජන අධ්‍යක්ෂ රේචල් වින්ටර් (Rachel Winter, associate investment director at Killik & Co) පැහැදිලි කළේය.
ගබඩා ගැටළු
පෙට්‍රල් සහ ජෙට් ඉන්ධන වැනි බොරතෙල් සඳහා වන භෞතික ඉල්ලුමේ බිඳවැටී ඇත.
එක්සත් ජනපදයේ තෙල් මධ්‍යස්ථානයක් වන කුෂින් Cushing හි පසුගිය මාසය තුළ දැනටමත් බැරල් මිලියන 15කට වඩා වැඩි වී ඇති අතර එය ප්‍රථම වතාවට ධාරිතාවයට පත්වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.
“කොරෝනා වෛරසය අපගේ ඇස් ඉදිරිපිටම ගෝලීය ආර්ථිකයේ නීති රීති නැවත ලියයි” යනුවෙන් ඊටෝරෝ eToro හි විශ්ලේෂක ඇඩම් වෙටිස් Adam Vettese පැවසීය.
“තෙල් ඉල්ලුම මුලුමනින්ම පාහේ නොපවතින හෙයින්, මෙම විස්මයජනක විකිණීම සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ ගබඩා කිරීම පිළිබඳ බියට පත්ව ඇත.” ඔහු පැවසීය.
එයින් අදහස් කරන්නේ තෙල් මිල තවදුරටත් පහත වැටෙනු ඇති බව ද?
ජේම්ස් ට්රැෆර්ඩ් අනාවැකි පළ කළේ “තෙල් මිල සහ මෙම අංශයේ අදාළ කොටස් නුදුරු කාලයට වඩා පුළුල් ලෙස දුර්වල වනු ඇත. ඔපෙක් රටවල් විසින් මෑතකදී එකඟ වූ සැපයුම් කප්පාදුව ඕනෑම වේලාවක වෙළඳපල සමතුලිත කිරීමට ප්‍රමාණවත් නොවන බව‘ ඔහු පැවසීය.
ඔපෙක් ලබන මාසය තෙක් බලා සිටිනවාට වඩා වහාම තෙල් නිෂ්පාදනය අඩු කිරීමට බලාපොරොත්තු වන බව විශ්වාස කෙරේ.
” පසුගිය සඳුදා තෙල් මිල ඍණාත්මක ලෙස පහළ යාම අනාගතයේදී කරදර ඇති කරන බවට සලකුණක්” යැයි හෙන්ඩර්සන් රෝව් හි පර්යේෂණ අංශ ප්‍රධානී ආතූර් බලුසින්ස්කි පැවසීය.
“කොවිඩ් -19 අර්බුදය ගෝලීය බලශක්ති ඉල්ලුම විනාශ කරමින් සිටිනවා. සංවර්ධිත රටවල අගුලු දැමීම අවසන් වීමට කාල නියමයක් නොමැති නිසා ඉන්ධන වෙළෙදපොළ අතිරික්ත සැපයුමෙන් පීඩා විඳිනවා” ඔහු පැවසුවේය.
පෙට්‍රල් මිල පහත වැටෙනු ඇත්ද?
පෙට්‍රල් මිල තෙල් තොග මිලට සම්බන්ධ වී ඇති නමුත් එය මෙහෙයවනු ලබන්නේ තරඟකාරිත්වයෙනි. එයින් අදහස් වන්නේ මෝටර් රථ හිමියන් ගෙවන මුදල බොරතෙල් සමඟ කෙලින්ම සම්බන්ධ නොවන බවයි. ඒ වෙනුවට, සැපයුම්කරුවන් තමන් පෙට්‍රල් විකුණන මිල පාලනය කරයි.
මෙම සතියේ තෙල් මිල කැලඹීම 2000 දශකයේ අග භාගයෙන් පසු පළමු වතාවට මිල ඩොලර් එකකට වඩා පහත වැටෙනු දැකිය හැකිද?
“න්‍යායට අනුව, පොම්ප වලදී අඩු තොග පිරිවැය පිළිබිඹු වුවහොත් පෙට්‍රල් මිල ලීටරයකට ඩොලර් 1 ට වඩා පහත වැටෙනු ඇත‘ RAC ඉන්ධන ප්‍රකාශක සයිමන් විලියම්ස් පෙන්වා දුන්නේය.
මෙයින් අදහස් කරන්නේ බොහෝ පුරෝකථනයන් ඔවුන්ගේ මිල තවදුරටත් අඩු කිරීමට මැලිකමක් දක්වන බවයි.
බී.බී.සී වාර්තාවක දළ පරිවර්තනයකි – සැකසුම – තුෂාධවි
