දේශසීමා හරහා සිදුවන ත්රස්තවාදය රාජ්ය පාලනයක් නොවේ; එය හුදෙක් තවත් ත්රස්තවාදයක් පමණි.
දේශගුණික විපර්යාස සහ වසංගත වැනි ගැටළු සම්බන්ධයෙන් පමණක් නොව දේශසීමා හරහා සිදු වන ත්රස්තවාදයට එරෙහිව බරපතල ලෙස එක්සත් වන ලෙස ඉන්දීය විදේශ කටයුතු ඇමති එස් ජයිශංකර් ජාත්යන්තර ප්රජාවගෙන් ඉල්ලා සිටී බව ඉන්දියා නිවුස් නෙට්වර්ක් වාර්තා කරයි.
“දේශසීමා හරහා සිදුවන ත්රස්තවාදය රාජ්ය පාලනයක් නොවේ; එය හුදෙක් තවත් ත්රස්තවාදයක් පමණි.” යනුවෙන් ඔහු අඟහරුවාදා පැවති ආසියාවේ අන්තර් ක්රියාකාරී හා විශ්වාසය ගොඩනැංවීමේ පියවර(Interaction and Confidence-Building Measures in Asia -CICA) පිළිබඳ 6 වන සමුළුව අමතමින් පැවසීය.
ආසියාවේ සාමය, ආරක්ෂාව සහ ස්ථාවරභාවය ප්රවර්ධනය කිරීම සඳහා සහයෝගීතාව ඉහළ නැංවීම සඳහා වූ අන්තර් රාජ්ය සංසදයක් වන ආසියාවේ අන්තර් ක්රියාකාරිත්වය සහ විශ්වාසය ගොඩනැංවීමේ පියවර පිළිබඳ සම්මන්ත්රණය (CICA) වේ. එය ආසියාවේ සහ සෙසු ලෝකයේ සාමය, ආරක්ෂාව සහ ස්ථාවරභාවය අතර සමීප සම්බන්ධතාවක් ඇති බව පිළිගැනීම මත පදනම් වූ සංසදයකි. ස
1999 සැප්තැම්බර් 14 දින සාමාජික රටවල් 15 ක සහභාගීත්වයෙන් (CICA) විදේශ කටයුතු අමාත්යවරුන්ගේ පළමු හමුව පැවැත්විණි.2002 ජූනි 4 දින ප්රථම සීඅයිසීඒ සමුළුව සාමාජික රටවල් 16 ක සහභාගීත්වයෙන් පැවැත්වූ අතර (CICA) හි ප්රාඥප්තිය වන අල්මාටි පනත සම්මත විය. 2018 දී ශ්රී ලංකාව සම්බන්ධ වීමත් සමග සාමාජික රටවල් සංඛ්යාව 27 දක්වා ඉහළ ගියේය.
සාමය සහ සංවර්ධනය අපේ පොදු අරමුණ නම්, අප ජය ගත යුතු ලොකුම සතුරා ත්රස්තවාදයයි, යැයි ”ජයිශංකර් පෙන්වා දුන්නේය. “වර්තමාන යුගයේ දී එක් රාජ්යයක් විසින් තවත් රාජ්යයකට එරෙහිව එය භාවිතා කිරීම ගැන අපට සිතා බැලිය නොහැක,” යනුවෙන් ඔහු පැවසීය.
අන්තවාදය, රැඩිකල්කරණය, ප්රචණ්ඩත්වය සහ ආගම්වාදය ඉදිරියට ගෙන යාම සඳහා භාවිතා කළ හැකි යැයි යන ඕනෑම ගණනය කිරීමක් ඉතා කෙටි දුර දක්නා එකක් ය.ඔවුන්ව පෝෂණය කළ අය පසුපස ලුහුබැඳ යාමට එවැනි බලවේග නැවත පැමිණෙනු ඇතැයි ඉන්දීය විදේශ අමාත්යවරයා අනතුරු ඇඟවීය.
“ස්ථායිතාව නොමැති වීම, කොවිඩ් පාලනය කිරීමට ගත් සාමූහික උත්සාහයන් ද අඩපණ කරනු ඇත. එබැවින් ඇෆ්ගනිස්ථානයේ තත්ත්වය දැඩි කනස්සල්ලට කරුණක්” යැයි කසකස්තානයේ පැවති සමුළුවේදී විදේශ ඇමතිවරයා සිය ප්රකාශයෙහි සඳහන් කළේය.
දශක අටකට පෙර, වර්තමාන ගෝලීය පිළිවෙල විවාදයට භාජනය වන විට, එය බෙහෙවින් වෙනස් ලෝකයක් බව ඔහු පැවසීය.
“එක්සත් ජාතීන්ගේ සාමාජිකයින් ආරම්භයේ සිටට හතර ගුණයකින් වැඩි වී ඇත. ආසියාව විශේෂයෙන් අප්රිකාව සහ ලතින් ඇමරිකාව ද එහි තීරණ ගැනීමේදී ප්රමාණවත් ලෙස නියෝජනයක් හිමි නොවේ. කොවිඩ් වසංගතයට බහුපාර්ශ්වික ප්රතිචාර දැක්වීමේ සීමාවන් පැහැදිලිවම පෙනෙන්නට තිබුණි. ගෙවී යන සෑම දිනකම බහුපාර්ශ්විකවාදය(multilateralism) වඩාත් හදිසි ලෙස ප්රතිසංස්කරණය කරන ලදි, ”ජයිශංකර් අවධාරණය කළේය.
ඔහුගේ ප්රකාශය මඟින් කොවිඩ් -19 වසංගතය සහ දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ “එක සේ කරන” අභියෝගය කෙරෙහි ද අවධානය යොමු විය.
“වසංගතය සහ දේශගුණික විපර්යාස යන දෙකටම අව්යාජ හා අවංක ජාත්යන්තර සහයෝගීතාවක් අවශ්යයි. ඔවුන් විශේෂයෙන් ප්රවේශ විය හැකි හා දැරිය හැකි මිලකට, විශේෂයෙන් ම වඩාත් අවදානමට ලක් වූවන්ට සහතික විය යුතු අතර, ඔවුන් අප සියලු දෙනාටම වඩාත් තිරසාර ජීවන රටාවක් අනුගමනය කරන ලෙස කරන ඇමතුමකි,” යන්න ඔහුගේ නිරීක්ෂණය විය.
ඉන්දියාව සැමවිටම ලෝකය වාසය කළේ පවුලක් ලෙස බවත්, එය ‘වාසුධෛව කුටුම්භකම්’ (VasudhaivaKutumbakam’.)සංකල්පය තුළ ප්රකාශිත බවත් ඔහු කීය.”අභියෝග හා එකට විසඳුම් සෙවීම ඇතුළුව අපගේ විශ්වාසය විවිධාකාරයෙන් ප්රකාශ වේ. කොවිඩ් වසංගතය පැවති සමයේදී, අපි රටවල් 150 කට වැඩි ගණනකට එන්නත්, ඖෂධ සහ වෛද්ය සැපයුම් මෙන්ම විශේෂඥතාව ලබා දීම මගින් මෙය පැහැදිලිව සාක්ෂි දරයි. “ඔහු පෙන්වා දුන්නේය
ආර්ථික හා සමාජ ක්රියාකාරකම් දියුණුවට සහ සමෘද්ධියට සහජයෙන්ම ආවේණික වූවක් ලෙස විස්තර කළ ජයිශංකර් සම්බන්ධතාවයන් ගැන සඳහන් කළේය.”විශේෂයෙන් ආසියාව සම්බන්ධතාවයන්හි හිඟයකින් පෙළෙන අතර එම අරමුණ සඳහා එය අත්යවශ්යයි” යනුවෙන් ඔහු සඳහන් කළේය.
“අපි මෙම නවීන වාණිජ දාමය ගොඩනඟන විට, ජාත්යන්තර සබඳතාවල මූලික මූලධර්මයන් නිරීක්ෂණය කිරීම අත්යවශ්යයි. ජාතීන්ගේ ස්වෛරීභාවයට සහ භෞමික අඛණ්ඩතාවට ගරු කිරීම ඔවුන් අතර ප්රමුඛස්ථානයක් ගනී,” ජයිශංකර් පැවසීය.
මූල්ය ශක්යතාව සහ ප්රාදේශීය හිමිකාරිත්වය මත පදනම්ව සහභාගී වීමේ හා සම්මුතිවාදී අභ්යාසයක් වශයෙන් සම්බන්ධතා ගොඩනැගීමේ වැදගත්කම ද ඔහු අවධාරණය කළේය.
“ආසියාවේ ආරක්ෂාව සහ තිරසාර සංවර්ධනය වැඩි කරන මේ සියළුම ප්රයත්නයන් සඳහා සීඅයිසීඒ ආයතනයට කැපී පෙනෙන දායකත්වයක් ලබා දිය හැකිය” යනුවෙන් ජයිශංකර් පැවසීය.