ඇඳ‘ කියන්නේ අපේ ජීවිතවලට නැතිවම බැරි දෙයක්. එය ඒ තරමට අපට සමීපයි. අත්යවශ්යයි. උදාහරණයක් ලෙස දිගු ගමනකින් පසු, තමාගේම ඇඳකට නැගීමට වඩා හොඳ දෙයක් තවත් නැහැ. ඇඳ කියන්නේ ඊටත් වඩා බොහෝ සුවිශේෂ ගෘහ භාණ්ඩයක් මේ එහි සුවිශේෂත්වය ගැන ඔබ නොදැන සිටි කරුණු 13ක්
1. මෙට්ට මීට වසර 77,000 කට පෙර පැවතුනි
ඇඳ සහ මෙට්ටය අතර තිබෙන්නේ ගසට – පොත්ත වාගේ සම්බන්ධයක්. මෙට්ට සඳහා පැරණිතම සාක්ෂිය වන්නේ මීට වසර 77,000 කට පෙර ගල් යුගයේ සිට යි. දකුණු අප්රිකාවේ ගුහා වල මිනිසුන් නිදාගෙන සිටියේ අතින් වියන ලද මෙට්ට මත යි. ගුහා එතරම් සුවපහසු නොවූ අතර බිම දිගේ බඩගා යන කෘමීන් සතුන්ගෙන් බේරීමට ඔවුන් මෙට්ට භාවිතා කළා.
2. පළමු ඇඳන් ගල් ගොඩවල් විය
තුර්කියේ කැටල්හෝයුක්හි (නව ශිලා යුගයේ එනම් මීට වසර 10,000 කට පෙර) මිනිසුන් නිදා ගැනීමට වේදිකා සකස් කර තිබුණා. අවුරුදු 6,000 ක් පැරණි ඕර්ක්නිස් හි ස්කාරා බ්රේගේ ජනාවාසයේදී ද එවැනි ගල් වේදිකා හමු වුණා. මෙම උස් වේදිකා අත්යවශ්යයෙන්ම පළමු ඇඳන් බවට විශ්වාස කළ හැකියි.
3. ඊජිප්තු ඇඳන් කකුල් කැටයම් කර පහළට බෑවුම් කර තිබුණි
ධනවත් ඊජිප්තුවරුන්ගේ ඇඳන් වල කකුල් අලංකාර ලෙස කැටයම් කර තිබූ අතර නූතන ඇඳන් හා සසඳන විට, ඒවා පැතලි නොවූ නමුත් හිස තබන ප්ර දේශය මදක් උස්ව පිහිටා තිබුණා.
4. නැඟෙනහිර පළාතේ ඇඳක් උසස් තත්වයක් අදහස් කළේ නැත
බටහිර රටවල ඇඳක් හිමිවීමෙන් අදහස් කළේ ඔබ උසස් සමාජ තත්වයක සිටින බවයි, නමුත් මෙය ලෝකයේ බොහෝ ප්රදේශවල එවැනි පිළිගැනීමක් ලබා ගත්තේ නැහැ. ජපානයේ සාම්ප්රදායික ටාටාමි පැදුරු මත නිදා ගන්නා අතර කසකස්තානයේ සමහර ප්රදේශවල, ටුෂුක්ස් ලෙස හැඳින්වෙන රෝල් කරන ලද නිදන බෑග්වල බිම නිදා ගැනීම තවමත් සාමාන්ය දෙයකි. මෙයට හේතුව ඔවුන් සංචාරක දිවියක් ගත කළ නිසා ඔවුන්ගේ කූඩාරම් සහ ඇඳන් ද නිතර නිතර වෙනස් ස්ථානවලට රැගෙන යාමට සිදුවීමයි.
5. රෝමවරු සහ ග්රීකයෝ ඇඳේ කෑම කෑහ
රෝම සහ ග්රීක ඇඳන් බහු ක්රියාකාරී විය: ඒවා නිදාගැනීම සඳහා මෙන්ම ආහාර අනුභව කිරීම පිණිස ද භාවිතා කරන ලදී. ඊළඟ වතාවේ ඔබ එම ධාන්ය පිගාන ඇඳට ගෙන යන විට වරදකාරි හැඟීමක් ඇති කර ගත යුතු නැත. ඔබ හුදෙක් අනුගමනය කරන්නේ රෝම ධනවතුන්ය.
6. සමහර මධ්යකාලීන ඇඳන් සැබවින්ම අති විශාලය
මධ්ය කාලීන යුගයේ ඇඳක් කොතරම් විශාලද කියනවා නම් ඔබගේ මුළු පවුලටම එහි නිදාගත හැකිය. මධ්ය කාලීන යුරෝපයේ, බොහෝ දුප්පතුන් පිදුරු මත නිදාගෙන සිටියද ධනවතුන් “මහා ඇඳ” යනුවෙන් හැඳින්වෙන දේ සංවර්ධනය කිරීමට පටන් ගත්හ. මේවා අතිවිශිෂ්ට ගෘහ භාණ්ඩ වූ අතර, වඩාත් ප්රචලිත වූයේ එලිසබෙතන් මහා ඇඳ වේ.
7. “තදින් නිදාගන්න” යන වාක්ය ඛණ්ඩය ඇඳන් සෑදූ ආකාරය හා බැඳී පවතී
මෙම මුල් නූතන ඇඳන් කකුල්වල හා රාමුවේ ලී විය හැකි අතර පසුව මැදින් ස්වාභාවික තන්තු වලින් සාදන ලද රැහැන් වල දැලිස් වැඩක් තිබෙන්නට ඇත. මෙම රැහැන් දිගු වී මන්දගාමී වන බැවින් ඒවා තද කළ යුතුය. “තදින් නිදාගන්න” යන වාක්ය ඛණ්ඩය පැමිණෙන්නේ එතැනිනි.
8. පෝස්ටර් ඇඳන් හතරක් තත්වය පෙන්වීමට ක්රමයක් විය
ප්රංශයේ චැටෝ ඩි අසේ-ලෙ-රීඩෝ හි පෝස්ටර් හතරක ඇඳක්
1400 සහ 1500 දශකවල පෝස්ටර් ඇඳ හතරේ උපත හා ජනප්රියත්වය දක්නට ලැබුණි. ඒවාට ඉහළින් ටෙස්ටර් සහ ඝන තිර සහ කුෂන් වියන් විය. ඒවා කුඩා සිනමාහල් බවට පරිවර්තනය විය. මෙම සුන්දර ඇඳන් තත්වය පෙන්වීමේ ක්රමයක් විය.
9. දේශපාලන ජීවිතයේ කේන්ද්රස්ථානය වූයේ ඇඳ ය
මුල් නූතන යුගය ඇඳන් සඳහා ප්රසිද්ධය. එම සංස්කෘතිය වර්ධනය කිරීමෙහිලා කැපී පෙනෙන රජවරුන් දෙදෙනෙකු වූයේ ප්රංශයේ XIV වන ලුවී සහ චාල්ස් රජු ය. ඇඳ ඔවුන්ගේ දේශපාලන ජීවිතයේ කේන්ද්රස්ථානය විය. ඇඳ යනු රජතුමාට වඩාත්ම කැමති කුමන රාජ සභිකයන්ද යන්න නිරූපණය කිරීම සඳහා විවිධ චාරිත්ර ඉටු කළ හැකි වේදිකාවක් විය. රජු අවදි වන ආකාරය නිරීක්ෂණය කිරීමට වර්සයිල්ස්හි දී වඩාත් කැමති රාජ සභිකයන්ට පවා ආරාධනා කරන ලදී.
10. නපුරට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා අපි ළදරුවන්ගේ තොටිල්ලට ඉහළින් පිහි එල්ලා තැබුවෙමු
කිතුනුවන් විශ්වාස කළේ ඔවුන් නිදා සිටියදී ආත්මික ප්රහාරවලින් ඔවුන් ඉතා අවදානමට ලක්විය හැකි බවයි.එනම් අන්ධකාරයේ පැයවලදී යක්ෂයාගේ බලයන් උපරිම මට්ටමක පවතින බවයි. රාත්රියේදී මිනිසුන් නිදා සිටියදී ඝාතනය කරනු ලැබූ බවට බයිබලයේ උදාහරණ ඇත. මෙහි ප්රතිඵලය වූයේ නින්දට යාමේ චාරිත්ර විශාල ප්රමාණයක් බිහිවීමයි.
වඩාත් සුලභ වූ ඇඳ අසල යාච්ඥා හැරුණු විට, මිනිසුන්ට කොරල් වලින් සාදන ලද ආභරණ ඇද අසල තැබූහ. ඔවුන් ගෙල වටා වෘකයන්ගේ දත් ද පැළඳ සිටින අතර (පැහැදිලිවම උපද්රව තිබියදීත්) යකඩ පිහි ළදරුවන්ගේ තොටිල්ලට ඉහළින් එල්ලා තිබුණි. ලෝහය අද්භූත ප්රහාරයට එරෙහිව ආරක්ෂාවක් ලෙස සැලකේ.
11. අපි මෙට්ට හයක් පමණ නිදාගෙන සිටියෙමු
මුල් නූතන යුගයේ දී, සාමාන්යයෙන් ඇඳ සහ රෙදිපිළි පවුලක වත්කම්වලින් තුනෙන් එකක් පමණ විය. මුල් නූතන යුගයේ දී, පවුල් ඇදහිය නොහැකි තරම් මුදලක්, කාලය සහ සම්පත් ඇඳන් සඳහා ආයෝජනය කළහ. අදාළ පුද්ගලයා කෙතරම් වැදගත්ද යන්න මත පදනම්ව, මෙට්ට එක හා හය අතර ප්රමාණයක් එකිනෙක උඩින් තබා නිදා ගැනීම සිදුවිය.
12. වික්ටෝරියානුවන් රෝගවලට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා යකඩ ඇඳ රාමු හඳුන්වා දුන්හ
19 වන ශතවර්ෂය වන තුරුම ඇඳන් සියල්ලම පාහේ ලී වලින් සාදා තිබුණි. වර්ෂ 1860 ගණන්වලදී මිනිසුන් විෂබීජ පිළිබඳව දැනුවත් වීමට පටන් ගත් අතර ලී ඇඳ රාමු (උකුණන් හා භූතදෝෂ සඳහා ඉලක්කයක් වූ) යකඩ වෙනුවට ආදේශ කරන ලදී. මේවා පිරිසිදු කිරීමට පහසු වූ අතර එබැවින් වඩාත් සෞඛ්යාරක්ෂිත විය. මෙට්ට මෝස්තරයේ ද වෙනසක් සිදු වූ අතර දඟර වසන්ත මෙට්ටය බිහි විය.
13. වික්ටෝරියානුවන් ළමයින්ගේ නිදන කාමරය නිර්මාණය කළහ
ඓතිහාසික වශයෙන්, පවුලක් එකම ඇඳක නිදා ගනී. නමුත් වික්ටෝරියානුවන් සැබවින්ම ගැටුම් ඇති කර ගත්තේ මිනිසුන් වෙනම නිදා ගත යුතුය යන අදහසිනි. වික්ටෝරියානු සෞඛ්ය විශේෂඥයන් ලියා ඇත්තේ වැඩිහිටියන් රාත්රියේදී දරුවන්ගේ තරුණ ශක්තිය උරා ගැනීම වැළැක්වීම සඳහා දෙමාපියන්ගෙන් ඈත් විය යුතු බවයි!
බී.බී.සී. වාර්තාවකි – සැකසුම – තීක්ෂණ වෙළෙන්එගොඩ
