අඟහරු ලොවේ ජීවීන් අනාවරණය කර ගැනීම සඳහා තැනූ රොබෝ යන්ත්‍රය සිය රාජකාරිය ඉටු කිරීම සඳහා පෘථිවියෙන් නික්ම ගියේය.
මෙම රොබෝව නම් කර ඇත්තේ ‘පර්සිවියරන්ස්’ (Perseverance) යනුවෙනි. එහි සිංහල අරුත ‘උට්ඨාන වීර්යය’ හෝ ‘ප්‍රබල උත්සාහය’ ලෙසින් සරලව දැක්විය හැකිය.
රෝද හයකින් යුත්, ටොන් එකක් බරැති මෙම රොබෝව අඟහරු ග්‍රහයා වෙත ළඟා වීමට මාස හතක් ගත වනු ඇත. ඒ අනුව ‘පර්සිවියරන්ස්’ අඟහරු මත ගොඩ බසින්නේ ලබන වසරේ පෙබරවාරි මාසයේදී ය.
අඟහරු මත පවතින පස් සහ ගල් නියැඳි එකතු කොට පෘථිවිය වෙත එවීම, නාසා ආයතනය විසින් තනනු ලැබූ මෙම රොබෝවට පැවරුණු තවත් රාජකාරියකි.
‘පර්සිවියරන්ස්’ රැගත් රොකට්ටුව ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ෆ්ලොරීඩා ප්‍රාන්තයෙන් ගමන් ආරම්භ කළේ පසුගිය බ්‍රහස්පතින්දා (ජූලි 30) හිමිදිරියේ ය.
දින 11ක් ඇතුළත අඟහරු බලා පෘථිවියෙන් නික්ම ගිය තුන්වැනි රොකට්ටුව මෙය වේ. එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය සහ චීනය ද මීට දින කිහිපයකට පෙර අඟහරු වෙත රොකට් දෙකක් දියත් කළේය.
කොරෝනාවෛරසය ලොව පුරා පැතිර යන්නට පටන් ගත්තේ නාසා ආයතනය මෙම ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටියදී ය. එය පමා නොකොට ඉදිරියටම ගෙන යාම සඳහා ඔවුහු ප්‍රමුඛත්වය දුන්හ.
ඒ සඳහා විශේෂ වූ ආරක්‍ෂිත විධි ක්‍රම අනුගමනය කළහ.
“මම බොරුවක් නෙවෙයි කියන්නේ, ඒක අභියෝගයක් වුණා. එය ඉතා පීඩාකාරී වුණා. නමුත් දැන් බලන්න, කණ්ඩායම් සියල්ලම එය සාර්ථක කර ගත්තා. හැමෝම එකතුවෙලා එය ජය ගත්තා. අපට මීට වඩා ආඩම්බර විය හැකි දෙයක් නැහැ.” මෙම ව්‍යාපෘතියේ පරිපාලක ජිම් බ්‍රයිඩන්ස්ටයින් පැවසීය.
‘පර්සිවියරන්ස්’ සතුව කැමරා 23ක් පවතී. ඊට මයික්‍රෆෝන ද සවි කර ඇති හෙයින් ඡායාරූපවලට අමතරව ශබ්දය ද පෘථිවියට ගෙන එනු ඇත.
අඟහරු මතින් එක්රැස් කර ගන්නා නියැදි (samples) නැවත පෘථිවිය කරා ගෙන ඒමට අඩු තරමින් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 7ක් වැය වනු ඇති බවට ඇස්තමේන්තු කර තිබේ.
‘පර්සිවියරන්ස්’ රොබෝව තැනීම සඳහා වැය වූ මුදල ද ඊට ඇතුළත් ය.
වාහනයක ස්වරූපය ගන්නා මෙම රොබෝව අඟහරු මත පවතින විශේෂ ස්ථානයක ගොඩ බැස්සවීමට ඉලක්ක කොට ඇත.
මෙම ස්ථානය විශාල බඳුනක් (bowl) වැනිය. එය කිලෝ මීටර 40කට අධික විශ්කම්භයක් සහිත භූ ප්‍රදේශයකි.
මෙතෙක් ලබාගෙන ඇති චන්ද්‍රිකා ඡායාරුප පරීක්ෂාවට ලක් කිරීමෙන් පසු විද්‍යාඥයන් විශ්වාස කරන්නේ මීට වසර බිලියන ගණනකට පෙර මෙය ජලයෙන් පිරි විලක් විය හැකි බවය.
එබැවින් අඟහරු මත ජීවියෙකු වේනම් හෝ පෙර කලෙක සිටියේනම් ඒ පිළිබඳව සොයා බැලීම සඳහා සුදුසුම ස්ථානය මෙය වනු ඇති බව ඔවුන්ගේ මතය වේ.
පෘථිවිය කරා රැගෙන ඒමට නියමිත පස් සහ ගල් නියැදි මෙම ප්‍රදේශයෙන් ලබා ගැනීමට සැලසුම් කර ඇත්තේ එබැවිනි.
මෙම විශේෂිත භූ ප්‍රදේශය නම් කර ඇත්තේ Jezero Crater යනුවෙනි.
Perseverance රොබෝව දළ වශයෙන් වසර දෙකක් පමණ අඟහරු මත සැරිසරනු ඇත.
මීට පෙර මෙවැනි රොබෝ යන්ත්‍ර හතරක් අඟහරු වෙත යවා තිබේ.
නමුත් මෙහි විශේෂත්වය වන්නේ යම් ජීවියෙකු පණපිටින් හෝ පොසිල මට්ටමින් වේනම් එය සෘජුවම අනාවරණය කර ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය උපකරණ මෙහි පැවතීමයි.
සම්පූර්ණ උපුටා ගැනීම – බී.බී.සී. සන්දේශය
